Een gillend kind laat niemand onberoerd. Tenzij we als ouder over een stel stalen zenuwen beschikken, willen we dat het gegil zo snel mogelijk ophoudt. Of dat het liefst van al gewoonweg niet voorkomt.
Driftbuien komen echter al makkelijk voor tot de leeftijd van 8 jaar. Tegen dan hebben de meeste kinderen met vallen en opstaan geleerd om op een meer sociaal aanvaardbare manier uiting te geven aan overweldigende gevoelens.
Waarom gilt ons kind?
Kleine kinderen kunnen nog niet (goed) verwoorden wat ze voelen.
Als ze overmand worden door heftige emoties zoals boosheid, frustratie of angst, gebruiken ze hun lichaam om duidelijk te maken dat er iets aan de hand is.
Ze gaan huilen, roepen, gillen, met dingen gooien, slaan, etc.
We denken vaak nogal snel dat onze peuters en kleuters meer verstaan dan ze daadwerkelijk doen. Dat ze de gevolgen van hun gedrag reeds kunnen inschatten. Dat ze hun emoties en impulsen al onder controle kunnen houden.
Op zich is dat is heel begrijpelijk, als je bedenkt dat onze kroost zich op geen enkel ander moment in hun leven zo razendsnel ontwikkelt, zoals in die eerste drie levensjaren. Bijgevolg gaan we hen gemakkelijk overschatten.
Wij staan als ouders dan ook voor de belangrijke, maar soms moeilijke opdracht om uit te zoeken wat onze kinderen voelen. Ook al zullen we niet altijd begrijpen wat er juist door hen heen gaat; we kunnen wel ons best doen om ons kind serieus te nemen.
Op die manier geven we onze peuters en kleuters de boodschap dat hun gevoelens er mogen zijn, ook de heftige emoties. Het is aan ons om ons kind die emoties op een aanvaardbare manier te leren uiten.
Enkele tips
1 Blijf kalm
Dit is vaak het moeilijkste bij een gillend kind: onze eigen kalmte bewaren.
Ik gaf het in mijn inleiding al aan: gillen roept sowieso bepaalde gevoelens bij ons op. Bij mij is dat irritatie en boosheid. Ik ging er in een reflex reactie soms zelf van staan roepen. Ik voelde me daar dan slecht over, want ik wilde dat eigenlijk helemaal niet doen.
Kalm blijven is dan ook makkelijker gezegd dan gedaan. Toch vind ik dit persoonlijk de meest waardevolle tip.
Door zelf kalm te blijven, kunnen we veel beter verbinding maken met onze kinderen.
Op die manier kunnen we hen sneller uit hun boosheid begeleiden.
Ons kind gilt namelijk omdat iets hem dwarszit en hij nog niet kan uitleggen wat dat is. Hij gilt om mij te laten weten dat er iets mis is. Hij gilt om mijn aandacht te trekken. Door te gillen probeert hij mijn hulp te krijgen. Net zoals een baby aan het huilen gaat omdat hij honger, te koud of te warm heeft.
Door zelf kalm te reageren, laten we ons kind weten dat hij er niet alleen voor staat met zijn heftige gevoelens. Bijgevolg zal hij zich gehoord en gezien voelen.
2 Probeer te achterhalen wat de oorzaak is
Gilt ons kind omdat het boos is?
Bij heftige emoties zoals boosheid, verdriet of angst neemt ons reptielenbrein het van ons over. Dit oudste gedeelte van onze hersenen, namelijk onze hersenstam, staat voortdurend op de uitkijk voor mogelijk gevaarlijke en moeilijke situaties. Het moet snel kunnen beslissen in zulke situaties en denkt met andere woorden niet logisch na.
Het zorgt ervoor dat ons kind tijdelijk overgaat tot één van deze 3 primitieve reacties:
– vechten (roepen, gillen, slaan, schoppen, met dingen gooien, dingen stuk maken, etc.)
– vluchten (weglopen, zich verstoppen, niet in of uit de auto willen stappen, …)
– bevriezen (ter plaatse blijven staan, huilen, niet meer willen antwoorden, zich op de grond zetten of laten vallen en niet meer verder willen stappen,…)
Om opnieuw logisch te kunnen nadenken en te reflecteren over een moeilijke situatie, moet ons kind dus eerst rustig worden. Door zelf kalm te blijven, zal ons kind ook sneller kunnen kalmeren.
Eenmaal de rust is weergekeerd, kunnen we in gesprek gaan en komt die informatie ook weer binnen. Pas dan kunnen we samen oplossingen proberen te bedenken.
Gilt ons kind omdat het zijn eigen zin wil doordrijven?
Hier mag de boodschap kort maar krachtig zijn. Zeg rustig dat je al hebt gezegd dat het niet mag en dat het nu gedaan is met gillen. Soms blijven we (al dan niet geduldig) uitleggen waarom iets niet mag, maar vaak geeft het ons kind alleen maar aanleiding om te blijven doordrammen.
3 Erken de emotie achter het gedrag: boosheid, frustratie, verdriet, angst
Zo kunnen we tegen ons kind zeggen: “Ik begrijp dat je boos bent (omdat…). En je mag boos zijn, alleen…”
4 En herhaal rustig maar beslist waarom iets niet mag of kan
“… gillen wij niet.” We kunnen dit eventueel nog aanvullen met: “Ik kan jou niet horen zolang jij gilt.”
Door zelf op een rustige manier te praten, geven we onze kroost het goede voorbeeld. Door begrip te tonen voor wat ze voelen, laten we onze kinderen zien dat emoties er mogen zijn. Ook de moeilijke gevoelens.
Toch is hun gevoel geen vrijgeleide voor storend gedrag. Dat maken we hen duidelijk door rustig maar helder dergelijk gedrag af te keuren.
5 Benoem vervolgens welk gedrag je dan wel verwacht
Bijvoorbeeld: “Zeg met je woorden wat er scheelt.” Of “Zeg dat nog eens, maar met je praatstem.”
Wanneer we het storende gedrag van onze peuter of kleuter afkeuren, is het belangrijk om erbij te zeggen wat we dan wél willen dat ze doen. Op die leeftijd kunnen ze immers zelf nog geen gepast alternatief bedenken.
Naarmate ze ouder worden, zullen onze kinderen hier steeds beter in worden. Vanaf welke leeftijd je wat mag verwachten, kan je lezen in “Als we dan toch aan het straffen gaan.”
6 Reik taal aan om gevoelens te herkennen en onder woorden te brengen
Aangezien ze nog niet onder woorden kunnen brengen wat ze nu eigenlijk precies voelen, is het uitbreiden van de woordenschat van onze peuter of kleuter een cruciaal onderdeel van de weg naar het afbouwen van dit soort gedrag.
Leesboekjes helpen hierbij enorm. Bij ons thuis lezen wij standaard een verhaaltje voor het slapengaan als onderdeel van het slaapritueel. Uiteraard kan voorlezen of prenten kijken ook overdag.
Er bestaan heel wat leuke verhaaltjes rond gevoelens. Zo vindt mijn zoontje “Het Kleurenmonster” van Anna Llenas fijn om samen te lezen. Ook de boekjes van Aurélie Chien Chow Chine over wat Viktor de kleine eenhoorn voelt, zijn mooi. Voor iets oudere kinderen is “Een vulkaan in mijn buik” van Warwick Pudney en Eliane Whitehouse een aanrader.
7 Ga na of er een patroon in het gegil zit
Op welke momenten komt het gillen voor? Is dat vooral tijdens een ruzie met broers of zussen? Of vlak na een lange schooldag? Of rond etenstijd? Of nog vooral rond bedtijd?
Wanneer we er een patroon in kunnen ontwaren, kunnen we proberen om tegemoet te komen aan de omstandigheden waarin het gillen zich voordoet, zodat het al snel een stuk minder gebeurt.
Gillen tijdens ruzie met broers of zussen
Broers of zussen kunnen we niet weg toveren (gelukkig maar!), maar we kunnen wel inspelen op een aantal zaken. Wat triggert doorgaans de ruzies? Kunnen we die oorzaak wegnemen? Kunnen we hun spel samen in gang zetten of de ganse speltijd begeleiden zodat ruzies verminderen? Of misschien houden we ze best even apart op de momenten dat het vaak misloopt?
Gillen na een schooldag
Een lange schooldag betekent dat onze kind al heel de dag in het gareel heeft moeten lopen. Sommige kinderen moeten dan even kunnen ontladen. Een activiteit waarbij ons kind zich fysiek even goed kan uitleven of eentje waarbij lawaai maken mag, kan wonderen doen.
Andere kinderen hebben dan weer eerder nood aan een korte adempauze na zo’n drukke dag. Een rustmoment van een half uurtje, waarop er even niets moet en waarbij ze zich mogen terugtrekken voor wat alleen-tijd, is voor deze groep kinderen heerlijk om de batterijen weer op te laden.
Gillen rond het avondeten of het slapengaan
Vallen etenstijd en bedtijd mogelijks te laat voor het interne klokje van onze kids? Kunnen we het uur van slapengaan vervroegen naar hun natuurlijke bedtijd? Kunnen we ergens tussen het einde van de schooldag en het avondeten een gezonde snack als 4-uurtje of 5-uurtje aanbieden, zoals een stukje fruit of wat groentjes?
In “Slaap kindje slaap: 8 tips om doorslapen te bevorderen,” kan je meer lezen over wanneer die natuurlijke bedtijd voor de meeste kinderen valt.
8 Beloon goed gedrag met een beloningskaart
Merken we een patroon in het gegil van ons kind, en blijken onze pogingen om daaraan tegemoet te komen vergeefs?
Dan kunnen we beter benoemen wat we wél verwachten in elke omstandigheid dat het gillen opduikt en daar een beloning (sticker) aan koppelen. X aantal stickers geeft dan recht op bijvoorbeeld kwali-tijd met mama en/of papa.
Meer informatie over hoe je precies te werk gaat met een beloningskaart, kan je vinden in “Belonen en straffen, waarom opvoeden met zo min mogelijk straf beter werkt.”
9 Geef toestemming om op een rustig plekje te gaan gillen
Wanneer het ondanks voorgaande hulpmiddeltjes niet lukt om het gillen te verminderen, kan deze tip helpen om het gillen binnenskamers tegen te gaan.
Door een duidelijk afgebakende plaats af te spreken, een vaste “gil-plek” als je wil, weet ons kind dat het enkel op deze plek mag gillen.
We kunnen er dan stap voor stap naartoe werken dat ons kind daar uit zichzelf naartoe gaat eenmaal het de nood om te gillen voelt opkomen. Deze vaste plaats kan bijvoorbeeld de gang of de slaapkamer zijn.
10 Negeer het publiek
Er zullen er altijd wel van die mensen zijn die ons met een kritische blik bekijken, ongeacht wat we doen. Probeer daarbij altijd in het achterhoofd te houden dat deze mensen ons niet kennen. Ze kennen evenmin de situatie of wat eraan vooraf ging. Zo heeft iedereen wel eens een mindere dag, of is ons kind gewoon moe of hongerig.
Andere mensen kunnen dan misschien niet weten hoe lief en rustig ons kind doorgaans is, maar wij als ouder weten dat wél. Het maakt dus in feite niet uit wat andere mensen denken.
Bovendien zijn de meeste mensen bezig met hun eigen leven. En andere ouders geven ons meestal een blik van herkenning als we ons gillend en/of schoppend kind optillen en naar onze bestemming dragen.
Besluit
Een gillend kind is geen pretje, zeker niet als er regelmatig andere mensen op staan te kijken. We willen dan ook snel van het gegil verlost zijn. En als we ons kind andere manieren kunnen aanreiken om zijn ongenoegen te uiten, dan is dat uiteraard mooi meegenomen.
Heb je ondertussen nog vragen of wens je ondersteuning in de strijd tegen het gegil van je eigen kind?
Geef me gerust een seintje via onderstaande knop.
Voor meer tips rond opvoeden en ouderschap, volg me op Facebook, Instagram, of allebei.
