Als ouder zijn we zo hard in de weer om voor onze gezinsleden te zorgen dat we vaak onszelf vergeten. Voor mij persoonlijk is het iets waar ik al van jongs af aan mee worstel.
Ik was het zo gewend om voor anderen klaar te staan dat ik er op de duur niet meer bij stilstond dat ik mezelf voortdurend oversloeg.
En toen Kleine Man er kwam, was dat niet anders.
Ik was degene die zorgde voor alles wat ons kleine hummeltje nodig had, “ah ja, want ik was 3 maanden thuis, en Lief kon toch moeilijk gaan werken na een onderbroken nacht met 3 flesjes?”
Overdag moest dan de was en de plas gebeuren, “ah ja want ons huis houdt zichzelf niet aan de kant en Kleine Man zijn kleren zijn allemaal vuil.”
Tijd om bij te rusten zat er niet in en geen haar op mijn hoofd dacht er aan om die tijd te maken of om hulp te vragen (integendeel, ik wees ze zelfs af!), “ah ja, want een échte mama die kan dat allemaal aan, alles onder controle hoor! (Not!)”
En telkens hield ik mezelf voor dat het wel zou beteren als Kleine Man wat ouder zou zijn, of als hij zou doorslapen ’s nachts, of als hij… Zoals bij veel baby’s kwam dat doorslapen er pas op zes maanden en ondertussen was ik ook alweer drie maanden aan het werk.
De onderbroken nachten eisten op de duur hun tol. En nog altijd bleef ik mezelf overslaan tijdens de weinige vrije tijd die overbleef.
Voor mij kwam de kentering er pas toen ik tot het besef kwam dat ik eigenlijk voortdurend “aan stond” voor anderen, met Kleine Man op de eerste en Lief op de tweede plaats.
Ik kwam gewoon niet meer toe aan iets leuks voor mezelf doen. Bottom line was dat ik eigenlijk helemaal niet meer zo blij was met alles wat ik mezelf zo had toegewenst.
Wat is zelfzorg?
Voor jezelf zorgen wordt in onze maatschappij nog te vaak als iets egoïstisch gezien. Het wordt dan gelijkgesteld aan “aan jezelf denken”, zonder daarbij oog te hebben voor de mogelijke (nadelige) gevolgen voor andere mensen.
Of het wordt net heel letterlijk genomen als zelfredzaamheid. Dan wordt voor jezelf zorgen gezien als jezelf zelfstandig kunnen wassen en aankleden, jezelf zonder de hulp van anderen kunnen verplaatsen en zelfstandig kunnen eten.
Zelfzorg is echter zoveel meer dan aan jezelf denken of zelfredzaam zijn.
Het omvat immers alles wat in onze macht ligt om onszelf gezond te houden en dat op verschillende domeinen: op fysiek vlak, maar evengoed op emotioneel, sociaal, persoonlijk, financieel, professioneel, ruimtelijk en spiritueel vlak.
Hoewel zelfzorg een belangrijke plaats zou moeten innemen in ons dagelijkse leven is het vaak één van de allereerste zaken die sneuvelt wanneer we drukke en moeilijkere omstandigheden het hoofd moeten bieden.
Hoe belangrijk is zelfzorg?
Zeer belangrijk! Ik kan dit niet genoeg benadrukken.
Door regelmatig de tijd te nemen om voor onszelf te zorgen op de verschillende bovengenoemde domeinen krijgen we meer energie.
Hierdoor voelen we ons beter in ons vel en kunnen we zoveel meer bijdragen aan de wereld. Dat geldt voor iedereen, maar is eens zo belangrijk als ouder.
Als we ons immers beter in ons vel voelen, zullen we positiever in het leven staan en makkelijker positieve aandacht aan onze kinderen kunnen geven.
We zullen makkelijker dingen kunnen relativeren en in uitdagende situaties tijdig ons mantra “het is maar een fase” kunnen herinneren.
En zoals ik al aanhaalde in “Positief opvoeden, de vijf basisprincipes en hun praktische aanpak“, kunnen we onze kids pas helpen als we eerst onszelf helpen, door op tijd en stond onze batterijen op te laden.
Anders gezegd: “happy parents, happy kids”!
Zelfzorg is moeilijk!
De beste tip ooit die ik in het kader van zelfzorg vond, las ik in een boek van psycholoog Thijs Launspach: “Zorg voor jezelf alsof je voor iemand anders zorgt.”
Voor iemand zoals ik, die enorm goed is in het zorgen voor anderen en zichzelf daarin voorbijloopt letterlijk en figuurlijk, was deze tip een “aha-“moment van het hoogste niveau.
Door voor mezelf te zorgen alsof ik voor iemand anders aan het zorgen ben, slaag ik er immers nu wél in om te ontdekken wat mij zuurstof geeft, wat mijn energie oplaadt, wat ik nodig heb om te kunnen blijven gaan, wat mij stimuleert om het beste van mezelf te geven, elke dag opnieuw.
Daarnaast wil ik bij al die ouders die zoals ik het moeilijk vinden om even wat “me-time” te pakken, pleiten voor mildheid naar onszelf toe. Mildheid in de zin van “Rome is ook niet gebouwd op één dag”.
Lukt iets vandaag niet, dan lukt het de volgende dag misschien wel, of de dag dààrna. Ook dat is een vorm van zelfzorg; de boog die niet altijd gespannen moet staan, de lat die niet voortdurend zo hoog hoeft te liggen.
Hoe pak je dat aan, dat “zelfzorgen”?
1. Uitzoeken wat ons lichaam en geest nodig hebben
Geven we ons lichaam wat het nodig heeft op vlak van slaap, eten, rust en beweging? Wat zijn onze energieleveranciers en energierovers? Dat is voor iedereen anders.
Wat zijn onze alarmsignalen als we over onze eigen grenzen gaan? Hoe reageert ons lichaam; hebben we dan meer hoofdpijn, andere spanningsklachten of onverklaarbare pijntjes dan anders? Gaan we misschien meer piekeren of kunnen we dan enkel nog het negatieve zien? Voelen we ons meer opgejaagd, zijn we sneller geïrriteerd of voelen we ons doodeenvoudig ongelukkiger dan anders? Of gaan we meer snoepen of te weinig slapen? Of zijn er verschillende van de bovengenoemde zaken aan de gang?
Ontdek je graag wat jouw lichaam en geest nodig hebben? Word dan zeker lid van De Opvoedcoaching Community op Facebook om het werkboek te kunnen raadplegen.
2. Persoonlijk actieplan opstellen
Welke acties kunnen we ondernemen zodra we één van de bovenstaande alarmsignalen herkennen? Welke praktische stappen kunnen we zetten om de drukte in ons dagelijkse leven te verminderen?
Kunnen we bijvoorbeeld vroeger gaan slapen, of bepaalde afspraken verzetten, of onze to do’s oplijsten, of al onze pieker-gedachten noteren in een notitieboekje, of…?
3. Zelfzorg-momenten inplannen
Door zelfzorg in te plannen, al dan niet in overleg met onze partner die de kids voor zijn rekening neemt, zijn we er zeker van dat dat moment van de dag voor onszelf gereserveerd is. Ook al lukt dat misschien maar één of twee keer in de hele week.
Zelfzorg-momenten hoeven geen grootse dingen te zijn, of veel tijd in beslag te nemen, of geld te kosten. Doe je graag inspiratie op met mijn Zelfzorg Kaart, ga dan zeker naar De Opvoedcoaching Community.
4. Hulpbronnen inschakelen
Kunnen we beroep doen op onze partner? Als die verhinderd is, is er dan misschien een lieve oma, een tante of een nichtje die een paar uurtjes wil oppassen? Kan ons kind op playdate of sleepover? Is er een hobby die ons kind graag beoefent en waar we als ouder niet voortdurend hoeven bij te zijn?
Kunnen we beroep doen op een poetshulp of een strijkdienst? Of een andere dienst die vervelende klusjes uit onze handen neemt? Is er een vriend of vriendin die het heerlijk vindt om in je tuin te komen werken?
Kunnen we samen met onze partner, en indien ze oud genoeg zijn de kids ook, ons huis grondig opruimen en indien nodig ontspullen? Kunnen we al onze gezinsleden overtuigen van de voordelen van een fris geordend huis en hun deelname om het netjes te houden?
Kijk eens na welke hulpbronnen je allemaal kan inzetten om vrije tijd te winnen. Vaak staan we versteld van de hulpbronnen die we ter onzer beschikking hebben!
En tot slot: weet dat het oké is om hulp te vragen en te aanvaarden. Zelfs de meest sterke rots in de branding heeft wel eens hulp nodig of een schouder om op te leunen.
Nog enkele tips op een rij
1. Haal bewust adem
Met de 4-7-8-techniek zou je minder, maar dieper kunnen ademhalen. Het houdt in dat je 4 seconden inademt, 7 seconden je adem vasthoudt en 8 seconden uitademt. Telkens wanneer ik dit trucje toepas, merk ik dat ik rustiger word.
2. Herken je eigen alarmsignalen en sta jezelf toe om in te grijpen wanneer ze zich voordoen
Stress doet verschillende dingen met verschillende mensen. Het is mooi meegenomen als we op voorhand weten wat stress met ons doet zodat we op tijd kunnen handelen naar ons persoonlijk noodplan.
3. Ontkoppel regelmatig van de digitale wereld
Niemand hoeft 100% van de tijd bereikbaar te zijn. Leg dus regelmatig die smartphone opzij of zet hem af en toe volledig uit.
Probeer sociale media te beperken tot goede vrienden en inspirerende mensen. Kijk niet naar berichten van mensen waarvan je op voorhand al weet dat je er onzeker over wordt (een vriendin waar je ruzie mee hebt, die knappe ex!, …).
Kijk niet op sociale media vlak na het opstaan én na 20u ’s avonds. Zet notificaties uit, dan gebruik je sociale media enkel op die momenten dat het het beste uitkomt. Gun jezelf een pauze!
4. Maak je hoofd zoveel mogelijk leeg
Of zoals een zeer wijze David Allen, auteur van “Getting things done”, ons meegeeft: “The mind is for having ideas, not for storing them.” Met andere woorden, door zoveel mogelijk alle zaken die moeten gebeuren en zorgen op te schrijven, maak je je hoofd zo leeg mogelijk.
“Pieker”boekjes, dito blaadjes, planners en lijstjes, anything goes… De dringende zaken kan je dan zo snel mogelijk aanpakken. En met een zorgeloze(re) geest komt er weer wat ruimte op onze harde schijf voor de leuke gedachten en creatieve ideetjes. Win win!
Ontvang je graag kant-en-klare weekplanners, maandplanners, of to do lijstjes, word dan lid van De Opvoedcoaching Community op Facebook.
Meer trucjes om met de drukte in je hoofd én efficiënter met tijd om te gaan, kan je (later) lezen in (artikel onder constructie) “Timemanagement voor de moderne vrouw met kinderen.”
Besluit
Ik geef als eerste toe: voor mezelf zorgen blijft een uitdaging, zeker in drukke tijden. En ik heb nog regelmatig het gevoel dat ik voortdurend “aan sta” voor Kleine Man en Lief. Da’s echter al véél minder vaak dan voorheen het geval was.
Bovendien heb ik het gevoel dat ik door beter voor mezelf te zorgen de momenten waarop het wat minder loopt beter aan kan, dat ik beter kan relativeren.
Door mezelf te verplichten om op tijd en stond tijd te nemen voor me, myself and I zie ik nu ook meer in wat de weldoende effecten zijn van al dat zelf-zorgen. Ik kijk er zelfs naar uit om Kleine Man een avondje, een nachtje of een schoolvakantiedagje uit te lenen. (Dankjewel lieve grootouders, jullie zijn geweldig!)
Heb je nog vragen over hoe je dat zelfzorgen in hemelsnaam in de praktijk moet omzetten? Wil je daar wat ondersteuning bij? Neem gerust contact met me op via het online contactformulier of stuur me een bericht via IG of FB.
Bronnen:
Nadia Narain & Katia Narain Philips: “Selfcare, de ultieme gids om goed voor jezelf te zorgen.” Uitgeverij Het Spectrum, 2018.
Thijs Launspach: “Fokking druk. Het ultieme anti-stressboek.” Uitgeverij Het Spectrum, 2018.
