Het lijkt op het eerste zicht misschien een beetje raar om iets over veerkracht te schrijven bij de start van het schooljaar.
Nochtans is veerkracht net datgene wat onze kinderen nodig hebben om een uitdaging zoals het starten van een nieuw schooljaar of de start in een nieuwe school op een succesvolle manier het hoofd te kunnen bieden.
En niet alleen dan is veerkracht belangrijk.
Net zoals wijzelf in ons volwassen leven soms voor moeilijke vraagstukken komen te staan, worstelen onze kinderen doorheen hun hele kindertijd met hun eigen uitdagingen en tegenslagen.
“When life gives you lemons,
make lemonade
and sell it to all of those
who get thirsty from complaining.”
Napoleon Hill
Hoezo, uitdagingen en tegenslagen?
Zo verhuizen de meeste kinderen wel eens. Ze leren met de fiets rijden. Ze proberen eten uit dat ze voordien nog niet kenden. Of er wordt een broertje of zusje geboren en ze zijn opeens niet meer het enige kind in huis.
Heel wat kinderen krijgen een beugel. Ze worden meerdere keren in hun leven ziek. Ze leren nieuwe dingen op school die ze niet meteen onder de knie krijgen. Daarenboven krijgen ze meer dan eens een moeilijke schooltaak voorgeschoteld.
Ook verliezen kinderen meermaals in hun kinderjaren hun favoriete speelgoed, of zelfs personen die hen dierbaar zijn. Ze maken nieuwe vriendjes en af en toe worden ze gekwetst door diezelfde vrienden.
Ze zetten zich af tegen de groepsdruk van hun leeftijdsgenoten, of erger, ze komen op school pestkoppen tegen. Enzovoorts enzoverder.
Verandering is onvermijdelijk
Al deze veranderingen zijn een onvermijdelijk onderdeel van het leven. En net zoals verandering stress oplevert voor grote mensen, kunnen verandering en de bijhorende moeilijkheden ook behoorlijk stressvol zijn voor onze kroost.
Het mag duidelijk zijn dat we onze kinderen niet hun ganse leven onder een glazen stolp kunnen zetten.
Bijgevolg moeten we op zoek gaan naar andere manieren om hen te helpen op een adequate manier met deze uitdagingen en moeilijkheden om te gaan.
Dat is waar veerkracht aan te pas komt.
Wat is veerkracht?
De dikke Van Dale omschrijft veerkracht als “de kracht van lichaam en geest om zich snel te herstellen”.
Vrij vertaald betekent veerkracht dus dat we als mens in staat zijn om weer terug te veren, wanneer er ons iets overkomt dat we als moeilijk en onaangenaam ervaren.
Veerkracht is het vermogen om op een gezonde en productieve manier om te gaan met uitdagingen in het leven.
Veerkrachtige kinderen zijn in staat om zich aan te passen aan de veranderingen in hun leven.
Aan te leren vaardigheid, of toch niet?
Veerkracht op zich is geen vaardigheid die we kunnen aanleren.
Veerkracht is namelijk iets dat ontstaat als we verschillende, andere vaardigheden onder de knie krijgen.
Probleemoplossend vermogen en kunnen omgaan met emoties
In eerste instantie denk ik hierbij aan ons vermogen om problemen op te lossen, ons vermogen om met stress, moeilijkheden en slechte ervaringen om te kunnen gaan.
Ook ons vermogen om onze emoties te herkennen en in goede banen te leiden, draagt bij tot de ontwikkeling van veerkracht.
Sociale vaardigheden
Vervolgens spelen sociale vaardigheden een belangrijke rol. Zo is er het in staat zijn om het eigen gedrag te beheersen door eerst na te denken, en dan pas te doen.
Verder is er het kunnen rekening houden met anderen, zich in hen kunnen inleven en oog hebben voor hun behoeften.
Ook het kunnen luisteren naar anderen enerzijds en zelf praten op het gepaste moment anderzijds.
Het durven zeggen wat je van iets vindt, of hoe je je voelt. Het aanvoelen wanneer het tijd is om hulp zoeken en die hulp durven vragen aan de juiste mensen.
En tenslotte het samenwerken met anderen, het zich houden aan afspraken en het nakomen van gemaakte beloftes.
Aanleg en sociale omgeving
Daarnaast zijn de genetische opmaak en persoonlijkheid van onze kinderen, evenals de sociale omgeving waarin ze opgroeien niet te onderschatten factoren.
Sommige kinderen raken in de confrontatie met een onverwachte, moeilijke situatie meer van streek dan anderen.
Anderen hebben dan weer meer moeite met het onder de knie krijgen van sociaal-emotionele vaardigheden.
Sommige kinderen hebben vaker tegenslag dan anderen.
Weer anderen hebben meer toegang tot volwassenen die hen voordoen en aanleren wat ze nodig hebben om veerkrachtig te zijn.
Veerkracht en weerbaarheid gaan hand in hand
Veerkracht en weerbaarheid zijn 2 begrippen die vaak door elkaar gebruikt worden om hetzelfde aan te duiden. Toch is er een opmerkelijk verschil tussen beide.
Waar de dikke Van Dale zoals eerder gezegd veerkracht omschrijft als “de kracht van lichaam en geest om zich snel te herstellen”, betekent weerbaarheid volgens diezelfde Van Dale “in staat zijn om tegenstand te bieden.”
Weerbaar zijn houdt in dat ons kind in staat is om op te komen voor zijn eigen wensen, grenzen en behoeften.
Onderzoek bevestigt wel een verband tussen veerkracht en weerbaarheid.
Het mentaal welbevinden van onze kinderen heeft invloed op hun weerbaarheid.
Kinderen die goed in hun eigen vel zitten, zullen immers meer geloven in zichzelf en hun eigen mogelijkheden om iets tot een goed einde te brengen.
Ze zullen met andere woorden meer zelfvertrouwen hebben. En dat is net hetgeen onze kinderen nodig hebben om voor zichzelf te durven opkomen en steun te zoeken, kortom om weerbaar te zijn.
Kinderen die weerbaar zijn, vinden zichzelf immers belangrijk en goed genoeg om hun grenzen goed aan te geven.
Bijgevolg is een weerbaar kind ook een veerkrachtiger kind.
De mate waarin ons kind in staat is om op een adequate manier te reageren op (kleine) tegenslagen, teleurstellingen en verlies, bepaalt immers zijn veerkracht.
Waarom is veerkracht zo belangrijk?
1. Veerkrachtige kinderen kunnen makkelijker doorheen de alledaagse ups en downs navigeren.
Kinderen die geloven in hun eigen kunnen, zien in dat alle ervaringen die hun kant op komen, eigenlijk kansen zijn om te groeien.
Bovendien weten ze dat hun leven voortdurend in verandering is, dat niets altijd hetzelfde blijft.
Veranderingen worden dus als iets positiefs ervaren.
2. Veerkrachtige kinderen kunnen beter omgaan met uitdagingen, verlies en moeilijke ervaringen.
Ze zijn niet noodzakelijk minder gestresst dan andere kinderen. Maar ze zijn wel beter in staat om uitdagingen het hoofd te bieden.
Net omdat ze een aantal zeer effectieve vaardigheden hebben geleerd die hen helpen om te gaan met stress.
3. Veerkrachtige kinderen hebben in het algemeen meer zelfvertrouwen, en een beter probleemoplossend vermogen.
Ze herkennen welke emoties ze voelen en kunnen die op een gezonde manier uiten. Ze kunnen eveneens de emoties van anderen herkennen en er adequaat op reageren.
Problemen worden opgelost door oplossingsgericht te werk te gaan.
Veerkrachtige kinderen proberen in een moeilijke situatie verschillende strategieën uit, totdat een bepaalde strategie goed blijkt te werken.
Ze blijven dus proberen als iets moeilijk is, maar ze weten evengoed wanneer het tijd is om anderen om hulp te vragen.
Besluit
Veerkracht blijkt een onontbeerlijke eigenschap om de uitdagingen en moeilijkheden die we tegen komen in het leven het hoofd te bieden.
We doen er dus goed aan om zo vroeg mogelijk te starten met het ontwikkelen van veerkracht bij onze kroost.
Volgende week deel ik 6 tips om dagelijks aan de veerkracht van onze kinderen te werken.
