Het nieuwe schooljaar is nog maar net begonnen. Toch kwam Kleine Man onlangs al thuis met een verhaal waarin een klasgenootje blijkbaar nogal hard tegen hem had staan roepen.
Op zich niet eens zo’n gek verhaal aangezien kindjes van die leeftijd wel vaker tegen elkaar roepen, en evengoed duwen en trekken als iets hen niet afgaat.
Anderzijds viel er wel wat voor te zeggen dat Kleine Man doorgaans enkel uit zichzelf die verhalen komt doen die een indruk op hem hebben nagelaten.
De andere gebeurtenissen kom ik meestal pas te weten door te bevragen hoe de schooldag was, wanneer mijn Kleine Mannetje daaraan toe is.
Hoe help ik mijn kind om weerbaar te zijn?
Toen ik er zo verder over nadacht, vroeg ik me af hoe ik hem zou kunnen helpen om met roepende klasgenootjes om te gaan. En bij uitbreiding evengoed duwende, stampende, haren trekkende, gillende en zelfs pestende kinderen. Kleuters of ouder.
Kleine Man bracht zijn verhaal zo’n beetje als faits divers. Daarmee leek hij ineens zijn veerkracht aan te tonen. Het kind in kwestie had tegen hem geroepen, Kleine Man had het zien gebeuren en hij was volgens zijn relaas van de feiten weer verder gaan spelen. Klaar.
Of toch niet? Dat klasgenootje riep wel vaker tegen andere kindjes, liet hij zich eventjes later tijdens het spelen ontvallen. Wat als hij er toch nog mee zat? Wat als hij ging verder spelen, niet omdat het in deze situatie de verstandigste optie was, maar omdat hij gewoon niet wist wat hij met dat geroep aan moest?
Is het dan niet mijn taak als ouder om hem dat te leren? Om hem weerbaar te maken?
Wat is dat: weerbaarheid?
Wanneer we het hebben over weerbaarheid, denken veel mensen in eerste instantie aan fysieke kracht: het vermogen om zich te weren wanneer we aangevallen worden.
Hier wordt met weerbaarheid echter emotionele weerbaarheid bedoeld. Gemakkelijkheidshalve blijf ik in deze blogpost de term weerbaarheid hanteren.
De dikke Van Dale omschrijft weerbaarheid als “in staat zijn om tegenstand te bieden.”
Weerbaar zijn betekent dat ons kind in staat is om op te komen voor zichzelf, zijn eigen wensen, grenzen en behoeften.
Waarom is weerbaarheid zo belangrijk?
Weerbare kinderen zijn beter in staat zijn om met ingrijpende gebeurtenissen om te gaan
Als ouders willen we allemaal het beste voor ons kind. Zo hebben we graag sociale kinderen die fijn in hun vel zitten, die het goed doen op school, die zich niet laten doen wanneer andere kinderen hen pijn doen, en die hulp komen vragen wanneer ze dat nodig hebben.
Maar wat doen we als ons kind te lief is om nee te durven zeggen als het iets niet wil? Of te verlegen om hulp te vragen op de momenten dat het daar nood aan heeft? Hoe kunnen we ons kind helpen als het volledig van zijn melk is omdat anderen vervelende opmerkingen maakten over hem?
Wat doen we als we ons kind regelmatig “ik kan dat (toch) niet” horen zeggen? Hoe zorgen we ervoor dat ons kind steviger in zijn schoenen staat in de confrontatie met pestkoppen op school?
Alle kinderen komen vroeg of laat in situaties terecht die beroep doet op hun weerbaarheid
We kunnen onze kinderen niet altijd en overal beschermen. Dat is helaas een feit. Onze kinderen zullen mensen in hun leven tegenkomen die niet altijd het beste met ze voor hebben, of in situaties verzeild geraken waarin we ze als ouder liever niet zien terecht komen.
We kunnen ons kind echter wel wapenen om met dergelijke mensen of situaties om te gaan, door hen weerbaar(der) te maken.
Tips om de weerbaarheid van ons kind te vergroten
Wapen je kind met een gezonde dosis zelfvertrouwen!
Dit is de allerbelangrijkste tip.
Zelfvertrouwen is namelijk dé basisvoorwaarde voor weerbaarheid. Of ons kind in staat is om het hoofd te bieden aan de eerder genoemde uitdagingen, heeft immers voor een heel groot deel te maken met hoe ons kind zichzelf ziet en hoe hij zijn mogelijkheden en beperkingen inschat.
Kinderen die voldoende zelfvertrouwen hebben, geloven immers meer in zichzelf en hun eigen mogelijkheden om iets tot een goed einde te brengen.
Ze durven voor zichzelf opkomen en steun te zoeken op de momenten dat ze dat nodig hebben. Ze vinden zichzelf belangrijk en goed genoeg om hun grenzen goed aan te geven.
Hoe kunnen we het zelfvertrouwen van ons kind stimuleren?
1 Zorg voor ondersteunende relaties in het leven van je kind
Stabiele relaties met volwassenen
Zo zouden kinderen minstens één stabiele, toegewijde relatie met een ondersteunende volwassene nodig hebben.
Dergelijke relaties zorgen ervoor dat ons kind zich geliefd en gewaardeerd voelt. Binnen zo’n veilige relatie ontwikkelt ons kind het vermogen om nieuwe vaardigheden aan te leren, die het nodig heeft om uit te groeien tot zelfstandige personen met een positief zelfbeeld.
Het belangrijkste dat wij als ouders dus kunnen doen, is er zijn voor onze kinderen, wat er ook gebeurt.
Vriendschappen met leeftijdsgenoten
Daarnaast zijn gezonde vriendschappen met leeftijdsgenoten erg belangrijk. Onze kinderen leren in hun vriendschappen essentiële sociale en emotionele vaardigheden.
Een vriendschap met een leeftijdsgenootje zorgt ervoor dat ons kind zich verbonden kan voelen.
2 Help je kind zich bekwaam te voelen
Wanneer kinderen zich competent voelen, hebben ze meer vertrouwen in hun mogelijkheden om moeilijke dingen te doen en uitdagingen te overwinnen.
Geef je kinderen dus volgens hun leeftijd verantwoordelijkheden en taakjes die er toe doen in het huishouden.
Laat hen weten dat je gelooft in hen en hun kunnen.
3 Geef je kind een positieve innerlijke stem
Innerlijke criticus
Ieder van ons heeft wel eens last van zijn innerlijke criticus. Dat is de stem in ons hoofd die zich negatief uitlaat over ons, die ons de schuld geeft als er iets mis loopt, en die zegt dat we dingen niet kunnen.
Onze innerlijke criticus vergelijkt ons daarbij voortdurend met anderen die bijna vanzelfsprekend alles beter doen dan wij. Hij voedt onze onzekerheden. Op die manier haalt hij dagelijks ons zelfvertrouwen onderuit, vaak zonder dat we dat zelf door hebben.
Positieve innerlijke stem
Wat als we er bij onze kinderen voor zouden kunnen zorgen dat de stem van die innerlijke criticus wat minder gewicht krijgt? Dat we onze innerlijke dialoog zouden kunnen voeren met meer mildheid voor onszelf?
Die innerlijke dialoog en ons gevoel van eigenwaarde zijn immers rechtstreeks met elkaar verbonden. Zo kan een positieve innerlijke stem erg motiverend werken en ervoor zorgen dat we een goed zelfbeeld hebben. Krijgt onze innerlijke criticus daarentegen te veel de overhand, dan kan dit een lager zelfbeeld in de hand werken.
Hoe voeden we die positieve innerlijke stem?
Maak regelmatig gebruik van motiverende uitspraken. Herhaal ze vaak genoeg zodat je kind ze oppikt. Hou ze kort en bondig aangezien we graag willen dat ons kind ze kan onthouden en zich eigen maakt. Door ze vaak genoeg te herhalen, zal ons kind gaan geloven dat er waarheid in zit.
Steekt de innerlijke criticus van jouw kind toch regelmatig de kop op? Erken dan dat hij er is. Laat je kind weten dat je begrijpt dat hij iets moeilijk vindt. Laat horen dat alles moeilijk is voor het gemakkelijk wordt. En dat het soms veel oefening vergt vooraleer iets makkelijker wordt.
Probeer vervolgens de negatieve gedachten om te buigen naar helpende gedachten. “Nog” is daarbij een heel krachtig woord. Een uitspraak zoals “ik kan dat niet” wordt dan “ik kan dat NOG niet.” “Dat gaat mij nooit lukken” kunnen we aanpassen naar “dat lukt mij NOG niet.”
Door op jonge leeftijd een positieve innerlijke dialoog bij onze kinderen te bevorderen, zal hun gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen toenemen.
4 Leer je kind lief te zijn voor zichzelf en anderen
De dag van vandaag lijken heel wat volwassenen nogal snel een oordeel te vormen over wat andere mensen doen en bovenal “verkeerd” doen in hun ogen.
Gewoon omdat het niet aansluit bij hun eigen visie. Dat oordeel staat vaak ook in ongezouten geuren en kleuren te lezen op verschillende sociale media.
Ik ben ervan overtuigd dat de wereld er een stukje mooier zou uitzien als we met zijn allen wat liever zouden zijn voor onszelf, maar bovenal ook voor elkaar.
Als ouders kunnen we aan zo’n wereld bouwen door onze kinderen te leren hoe ze anderen kunnen ondersteunen. Door minder snel een oordeel klaar te hebben (of op zijn minst dat oordeel voor onszelf te houden), kunnen we andere mensen immers weer in hun kracht zetten.
Geef je kinderen mee dat er veel mensen zijn die heel andere, vaak minder goede omstandigheden in het leven hebben. Het besef dat niet iedereen heeft wat zij hebben, kan hen eraan herinneren om altijd en overal een vriendelijke houding ten opzichte van anderen aan te nemen.
5 Oefen met je kind dankbaarheid
Moedig je kinderen aan om dankbaar te zijn voor wat ze hebben en al de goede dingen die hun kant opkomen.
Leer hen hoe ze het beste kunnen halen uit de situatie waarin ze zich bevinden, zonder daarin voorbij te gaan aan hun eigen grenzen en de grenzen van anderen.
Door dankbaarheid te oefenen, inspireren we onze kinderen om de dag te plukken, en om elke dag opnieuw de beste versie van zichzelf te zijn.
Besluit
Als ouders willen we het beste voor onze kinderen. Zo willen we er dus ook voor zorgen dat ons kind weerbaar genoeg is, opdat het voor zichzelf durft opkomen en moeilijke situaties het hoofd kan bieden.
Toch hoeven we niet meteen onze kinderen met zijn allen op weerbaarheidstraining te sturen.
Weerbaar zijn heeft immers ook te maken met hoe we in het leven staan en hoe we onszelf zien. En dan komen we al een heel eind met de bovenstaande tips.
Toch nog vragen over hoe je deze tips in je dagelijkse leven kan toepassen? Ik hoor het graag!
