Doorheen ons leven doen we een heleboel ervaringen op. Alle ervaringen die we in onze eigen opvoeding hebben meegemaakt, de sociale omgeving waarin we opgroeiden, evenals onze genetische aanleg zorgen ervoor dat we zijn wie we zijn.
Al die ervaringen zorgen ervoor dat we op een bepaalde manier gaan reageren op wat onze kids doen of zeggen, vaak zelfs op automatische piloot, zonder er al te veel bewust bij stil te staan.
Misschien voelen deze automatische, reflexmatige reacties heel natuurlijk aan voor ons. Ze kunnen heftig en uitgesproken zijn als ons kind onaanvaardbaar gedrag stelt, maar evengoed ingetogen en onderhuids.
Het is echter niet omdat we doorgaans reageren met reacties die voor ons als natuurlijk aanvoelen, dat ze altijd de juiste manier van reageren zijn.
Het is dan ook belangrijk om steeds bereid te blijven om te gaan kijken naar ons eigen aandeel in de opvoeding van onze kinderen en te werken aan onze automatische reacties.
“Wij zijn slechte ouders…”
Soms zijn er van die dagen waarop we het gevoel hebben dat heel de wereld over onze schouders meekijkt en dat we niet voldoen aan de normen die andere ouders volgens ons hebben als het op opvoeden aankomt.
Wanneer de dingen niet helemaal lopen zoals we ze ons hadden voorgesteld, weten we soms niet meer waar we het hebben. Op zo’n momenten kunnen we denken dat we niet over de juiste vaardigheden beschikken, dat we er niks van bakken als ouder, kortom dat we slechte ouders zijn.
Wanneer we overspoeld worden door gevoelens van schaamte, dan is het moeilijk om nog helder te blijven denken. Dan willen we liefst van al in de grond verdwijnen en onzichtbaar worden.
Ik merk dat het helpt als we voor ogen houden dat de meeste mensen zelf al vaak genoeg aan hun hoofd hebben en niet echt bezig zijn met ons of onze kroost. Dat we beseffen dat iedereen er andere normen en waarden op nahoudt vanuit zijn eigen opvoedingsachtergrond. En dat het ook helpt als we eens hartelijk lachen om de situatie en om onszelf.
Ik pleit hier inderdaad graag voor meer mildheid naar onszelf en naar andere ouders toe.
Kinderen opvoeden verloopt nu eenmaal niet perfect, bij niemand, en het is belangrijk om dan te kunnen zeggen bij onszelf: “Ach ja, zo gaat het vandaag. Jeps, het is weer zo’n dagje. Volgende keer doe ik het anders.”
Onze kids hebben immers ouders nodig die overeind blijven staan, ook als er zich situaties met wat meer uitdaging aandienen.
“Ik klink als mijn moeder! (Help?)”
De meesten onder ons herinneren zich alleen maar positieve dingen uit de eigen opvoeding, sommigen onder ons hebben dan weer een meer beladen opvoed-geschiedenis achter de rug.
Hoe het ook zij, dé perfecte ouders bestaan niet. Onze (schoon)ouders dragen op hun beurt weer de sporen van hun eigen opvoeding met zich mee. Ze probeerden ons op te voeden in een andere tijd, al dan niet volgens de gangbare opvattingen van die tijd, en in andere omstandigheden dan de onze.
Ik ben er zeker van dat de meeste (schoon)ouders daarbij alles deden wat in hun vermogen lag om ons zo goed mogelijk groot te krijgen, ongeacht hoe goed of hoe slecht het resultaat daarvan ook moge zijn.
Het beste waarop we allemaal kunnen hopen is dat we op een mooie dag tot het besef komen dat het in onze opvoeding nu eenmaal gegaan is zoals het gegaan is, en dat we daar eigenlijk best wel mee kunnen leven.
Ik heb de indruk dat elke generatie vindt dat hij de dingen iets beter kan aanpakken dan de vorige. Of dat werkelijk zo is, laat ik in het midden. Ik denk dat er sowieso regelmatig momenten (zullen) zijn waarop we gaan klinken zoals onze ouders. In ieder geval kunnen we de dingen wel anders aanpakken indien we dat wensen, dankzij nieuwe inzichten door een immer evoluerende wetenschap.
Bovendien helpt het als we onze ouderrol kunnen delen, als onze partner ons een spiegel kan, mag en durft voorhouden. Zodat we onszelf en onze reflex reacties met een beetje hulp kunnen doorgronden en op die manier onze weg kunnen vinden naar onze eigen manier van opvoeden.
Want laat ons eerlijk zijn, wij moeten allemaal onze eigen gulden middenweg zien te vinden tussen de behoeften van elk van onze unieke kinderen en onze eigen behoeften en grenzen. Dat is nu eenmaal voor iedereen anders.
Eerste hulp bij reflex reacties
Als er zich een situatie voordoet waarbij we merken dat we reageren op onze kinderen op een manier die niet helemaal goed aanvoelt, dan kan deze situatie een uitnodiging zijn om even stil te staan bij een aantal zaken:
1. Was ik de ouder die ik wil zijn?
2. Wat is er dan precies gebeurd?
3. Wat is het ergste dat had kunnen gebeuren?
4. Waarom reageerde ik dan eigenlijk zo? Wat wilde ik bereiken?
5. Is dat gelukt?
6. Wat zou ik volgende keer anders kunnen doen?
7. Wat zou mij dat opleveren?
8. Wat zou ik nu al kunnen doen om een klein stapje in die richting te zetten?
Zoals ik eerder al aanhaalde, wees mild voor jezelf. Het is niet gemakkelijk wanneer we oog in oog staan met onze minder fijne kantjes en vaak willen we het liefst van al het hele voorval zo snel mogelijk vergeten.
Het goede nieuws is dat we niet perfect hoeven te zijn. We kunnen alleen maar leren uit onze fouten en proberen om het een volgende keer anders aan te pakken. Door op de uitnodiging in te gaan, zetten we al een eerste stap in de goede richting.
Besluit
Onze kinderen houden ons heel vaak een spiegel voor. Als kleuter imiteren ze every move, zo leren ze. Ook als ze wat ouder zijn, kijken ze vooral naar wat we zelf doen in plaats van wat we zeggen. Dat kan best confronterend zijn. Bovendien is het soms echt moeilijk om niet te vervallen in reflex reacties op wat onze kleine schatjes doen en zeggen.
Ze moedigen ons met hun gedrag voortdurend aan om na te denken over waar onze eigen grenzen liggen en deze scherp te stellen of te herdefiniëren voor hen, telkens opnieuw en opnieuw. Lees je hier graag meer over, ga dan zeker naar “Grenzen stellen op een positieve manier, waarom dat zo belangrijk is.”
Opvoeden is een pad vol uitdagingen. Het houdt een groeiproces in, niet alleen voor onze kroost, maar evengoed voor onszelf. En hoever we ons soms gedreven voelen om tot het uiterste te gaan voor onze kids, op het einde van de dag hebben we het allemaal voor hen over.
Wil je graag aan de slag met je eigen reflex reacties? Heb je het gevoel dat je liever samen op weg gaat? Neem dan gerust contact met mij op via het online contactformulier, of stuur me een bericht via IG of FB.
Bronnen
H. Montgomery: “De zeven stappen naar succesvol ouderschap – Van peuter tot kleuter.” A.W. Bruna Uitgevers B.V., 2019.
